1.      Cel badania:

Badanie miało na celu sprawdzenie jak statystycznie rozkłada się waga śrutu różnych typów i pochodzących od różnych producentów. Dodatkowym celem badania była sprawdzenie, czy niedokładności wagi śrutu mają znaczący wpływ na celność strzałów.

2.      Środki badawcze:

                część I:

Badany śrut pochodził z typowych opakowań zakupionych w sklepie. Wagę śrutu oznaczałem przy użyciu elektronicznej wagi typu aptecznego po jej wcześniejszym dokładnym wyzerowaniu. Dokładność pomiaru wagi wynosiła 0.001g, jednak dla większej jasności uzyskanych wyników wagę śrutu zaokrąglałem do 0.005g w sposób arytmetyczny (co oznacza, że przykładowo śrut o masie oznaczonej jako 0,965g mógł ważyć 0,963 - 0,967g). Ilość śrutów jednego typu była podobna (około 100szt), jednak ze względu na brak pełnych opakowań, ten warunek nie w każdym przypadku został spełniony. Badany śrut miał kaliber 5,5mm i oznaczenia fabryczno FTT, Baracuda i Diabolo Sport firmy H&N oraz Exact 5,51 firmy JSB.

                część II:

W celu sprawdzenia wpływu sortowania wagowego śrutu na celność, po oznaczeniu wagi z każdej badanej próbki wyselekcjonowałem po 3 części śrutu oznaczone kolejno:

I.          15 szt. śrutu z medialnej części próbki

II.         15 szt. o wadze różniącej się od siebie o co najmniej 2 przedziały wagowe i pochodzących z co najmniej 3 przedziałów wagowych

III.        15 szt. śrutu niesortowanego tego samego typu

Tak przygotowany śrut został następnie użyty do oddania trzech 5-cio strzałowych serii na dystansie 10, 25 i 50 metrów. W celu maksymalnego wyeliminowania błędów strzelca zastosowałem tzw. pozycję Wemarowską (pozycja stojąca, podparta, broń oparta na lewym przedramieniu spoczywającym na dachu samochodu). Strzelałem z HW-90 (FAC 30J, GW), luneta Bushnell Trophy 3-9 x 40. Przed każdą 15-to strzałową serią oddawałem 3 strzały "w powietrze" celem wstępnego rozgrzania broni.

Cel stanowiły tarcze typu ppn10 rozpięte na tekturowym pudle wypełnionym pakułami.

Ponieważ ze względu na znaczne zmiany dystansu oraz typu śrutu nie było możliwe strzelanie bez zmiany ustawienia lunety, zastosowałem ustawienie lunety stałe na dystansie 10m dla wszystkich rodzajów śrutu, stałe na dystansie 25m dla FTT, Exacta i Diabolo Sport a poprawione dla Baracudy, oraz indywidualnie dobrane dla wszystkich rodzajów śrutu na dystansie 50m.

W teście nie oceniałem celności strzałów a jedynie rozrzut w obrębie danej serii!!!

Wyniki badania:

    W poniższych tabelach przedstawiłem wyniki uzyskane w czasie ważenia śrutu (wszystkie dane w gramach):

Field Target Trophy H&N

JSB Exact

Diabolo Sport H&N

Baracuda 5,52 H&N

Poniżej przedstawiłem uzyskane wyniki w formie graficznej:

Wnioski z pierwszej części badania:

            Najdokładniejszą wagę ma śrut typu Diabolo Sport firmy H&N (przy założeniu dopuszczalnej odchyłki wagi w granicach 1% wagi wyjściowej, aż 85% śrutu mieści się w zakresie tych wartości -  co daje płaską krzywą w okolicach mediany)

            Najmniej dokładnie trzyma wagę Baracuda – jedynie 53% śrutu wykazuje odchylenie wagi nie większe niż 1%!!!

            Śrut FTT oraz Exact mają podobne odchylenia wagi i w zakresie 1% odchyleń mieści się odpowiednio 76,6% Exacta i 62,3%  FTT.

Biorąc pod uwagę wartości skrajne, najmniejsze odchylenia od wartości zadanej wykazuje JSB Exact (odpowiednio – 2% w skrajnych przedziałach), natomiast dla pozostałych typów badanego śrutu wartość ta wynosi ok. 6%.

            Można przypuścić, że śruty ze skrajnych przedziałów będą w jakiś widoczny sposób odbiegać od pozostałych. Istotnie, przy dokładnym oglądaniu okazało się, że są to śruty "niedolane", z płetwami lub w inny sposób uszkodzone. Tym niemniej w żadnej badanej próbce nie było ich więcej jak ok. 6%.

Część druga testu

Zgodnie z wcześniejszym opisem przesortowany śrut użyłem do oddania testowych serii strzałów.

Ze względu na znaczną ilość uzyskanych tarcz, nie zamieszczam tutaj ich skanów a ograniczam się jedynie do omówienia wyników.

        1) Dystans 10m -brak statystycznie znamiennych różnic w zależności od użytego śrutu.

        2) Dystans 25m -brak statystycznie znamiennych różnic w zależności od użytego śrutu.

        3) Dystans 50m -brak statystycznie znamiennych różnic w obrębie grupy I-szej i III-ciej.

-skupienie przy oddaniu strzałów z użyciem II-giej próbki było nieznacznie gorsze od skupienia z użyciem próbek I-szej i III-ciej.

Jako uzupełnienie testu, oddałem po jednej serii z użyciem śrutów mieszczących się w skrajnych przedziałach wagowych (a optycznie jak wspomniałem różniących się od reszty).

W tym przypadku trudno mówić o wynikach, ponieważ większość wystrzelonego śrutu nie trafiła w tarczę już na dystansie 25m (co zresztą było do przewidzenia).

Podsumowanie:

            Jak się wydaje, mimo dość znacznych różnic w wadze śrutu, sama waga nie ma większego znaczenia dla celności danego śrutu.

Projekt, wykonanie i opracowanie całości testu: Jakub Waltoś (NocnyPtak)